Spółdzielnie Uczniowskie

Spółdzielnie uczniowskie na ziemiach polskich mają ponad stuletnią tradycję, pierwsza Spółdzielnia Uczniowska została powołana w 1900 r. w Pszczelinie k/Warszawy. W 2011 r. w całym kraju działało ponad 5000 Spółdzielni Uczniowskich w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych w poszczególnych województwach. Do spółdzielni uczniowskich mogą należeć uczniowie każdej szkoły, począwszy od 3 klasy szkoły podstawowej. Zakładane są podstawówkach, w gimnazjach i w szkołach średnich: zawodowych i licealnych. Należy do nich ok. 300 tysięcy uczniów.

Spółdzielczość uczniowska jest integralną częścią spółdzielczości dorosłych. To dobra szkoła gospodarowania, a więc dorosłego życia, a jednocześnie konkretna pomoc w zaopatrzeniu siebie i kolegów w najbardziej potrzebne artykuły szkolne oraz spożywcze. Nie można przeceniać jej roli jako odgrywa w rozwoju, wychowaniu i edukacji dzieci, i młodzieży, poprzez uczestnictwo w samorządowej organizacji jako jest spółdzielczość uczniowska, młody człowiek uczy się demokracji, współodpowiedzialności, dobrego gospodarowania, szacunku dla uczciwie zarobionych pieniędzy a przede wszystkim pracy zespołowej i zbiorowej zaradności. Praktycznie poznając zagadnienia ekonomiczne, finansowe i gospodarcze. Nabyta wiedza i doświadczenie winny ułatwić start zawodowy w dorosłe życie, być może niejednokrotnie związany dalej ze spółdzielczością.

W spółdzielniach uczniowskich obowiązują takie same zasady wyłaniania organów samorządowych jak w pozostałych typach spółdzielczości. Statuty Spółdzielni Uczniowskich oparte są o Prawo Spółdzielcze. Funkcjonowanie Spółdzielni Uczniowskich oparte jest na wielkim społecznym zaangażowaniu wielu działaczy spółdzielczych, opiekunów spółdzielni oraz instruktorów spółdzielni uczniowskich. Brak jest natomiast rozwiązań formalno-prawnych dla tego typu spółdzielczości.

Na rzecz tej najmłodszej branży spółdzielczej działa Fundacja Rozwoju Spółdzielczości Uczniowskiej, z siedzibą w Krakowie przy ul. Szlak 65, która m.in. organizuje szkolenia dla instruktorów i opiekunów SU. Fundacja działa od 1991 r. W 2004 r. uzyskała status organizacji pożytku publicznego. Prezesem Zarządu Fundacji jest Michał Zaręba, którego Zarząd KRS ustanowił pełnomocnikiem d/s. spółdzielczości uczniowskiej. Cele Fundacji zostały określone w jej Statucie i należą do nich m.in: gromadzenie środków finansowych i rzeczowych na rozwój spółdzielczości uczniowskiej, upowszechnianie idei i osiągnięć SU oraz pomoc materialna, instruktażowa i szkoleniowa dla spółdzielni. Fundacja na co dzień współpracuje z poszczególnymi pionami spółdzielczości, Wojewódzkimi i Powiatowymi Radami Spółdzielczości Uczniowskiej oraz Krajową Radą Spółdzielczości.

Spółdzielnie Uczniowskie ponadpodstawowe posiadają własne społecznie działające struktury samorządowe:

• Ogólnopolska Rada Spółdzielczości Uczniowskiej w skład, której wchodzą przedstawiciele Spółdzielni Uczniowskich, „Samopomocy Chłopskiej ”, „Społem”, Spółdzielni Pracy, Związków Rewizyjnych, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Wojewódzkich Rad Spółdzielczości Uczniowskiej oraz Fundacji Rozwoju Spółdzielczości Uczniowskiej. Przewodniczącym j Rady jest Aleksander Skalbmierski - członek Zgromadzenia Ogólnego Krajowej Rady Spółdzielczej, Prezes Zarządu Małopolskiego Związku Rewizyjnego ”Samopomoc Chłopska”
• Wojewódzkie i Powiatowe Rady Spółdzielczości Uczniowskiej - w ich skład wchodzą przedstawiciele Spółdzielni Uczniowskich, spółdzielni branżowych działających na danym terenie oraz wojewódzkich władz oświatowych i samorządów lokalnych. Wojewódzkie Rady Spółdzielczości Uczniowskiej funkcjonują na terenie dziesięciu województw.